قرارداد هوشمند

قرارداد هوشمند چیست؟

قراردادهای هوشمند اساساً قراردادهای خودکار بین دو طرف قرارداد هستند. این توافق‌نامه که به صورت کد نوشته شده است در بلاک چین ایجاد می‌شود و آن را غیر قابل تغییر و همچنین غیر قابل برگشت می‌کند. آنها معمولاً برای خودکارسازی اجرای توافق استفاده می‌شوند تا طرفین بتوانند فوراً و بدون نیاز به هیچ واسطه‌ای از نتیجه‌ ی قرارداد مطمئن شوند.

آنها همچنین می توانند یک جریان کاری را به طور خودکار انجام دهند، که از زمانی که شرایط قرارداد برآورده شود، شروع می‌شود.

حال بیایید به این موضوع بپردازیم که قرارداد اجرا شده چیست؟

قرارداد امضا شده‌ای که ارتباط قراردادی را بین دو یا چند طرف برقرار می کند، به عنوان قرارداد اجرا شده شناخته می‌شود. هر یک از طرفین قول می‌دهند که پس از امضای قرارداد به وظایف قانونی که در توافق نامه کتبی با آنها موافقت کرده اند، عمل کنند.
قراردادهای هوشمند که توسط دومین بلاک چین محبوب جهان، اتریوم (ETH) رایج شده است، منجر به مجموعه ای از برنامه های غیرمتمرکز شبکه (DApps) و کاربرد های دیگر شده است.

یکی از مزایای کلیدی شبکۀ‌های بلاک‌چین، اتوماسیون وظایفی است که در گذشته به یک واسطه شخص ثالث نیاز داشتند. به‌عنوان مثال، به جای نیاز به یک بانک برای تایید انتقال وجه از مشتری به فریلنسر، به لطف یک قرارداد هوشمند، این فرآیند می‌تواند به طور خودکار اتفاق بیفتد. تنها چیزی که لازم است این است که دو طرف بر سر یک مفهوم به توافق برسند.

مثال دیگر می‌تواند یک گروه نظارتی و شهروندانی باشد که نمایندگان آنها در حال بحث درباره یک قانون هستند. اگر این دو طرف در یک سیستم مبتنی بر بلاک چین به توافق برسند، قانون از طریق یک توافقنامه اجرا شده اجرا می‌شود. شاید کاربران بتوانند از طریق یک DApp قانونی در مورد قانون جدید مطالعه کنند یا به روش دیگری مبتنی بر بلاک چین با آن تعامل داشته باشند.

این مقاله خوانندگان را در مورد تاریخچۀ قراردادهای هوشمند، نحوۀ عملکرد قراردادهای هوشمند و چرایی اهمیت قراردادهای هوشمند آگاه می‌کند.

قراردادهای هوشمند چگونه کار می‌کنند؟

قراردادهای هوشمند را به‌عنوان بیانیه‌های دیجیتال «اگر آنگاه» بین دو (یا چند طرف) در نظر بگیرید. «اگر» نیازهای یک گروه برآورده شود، «آنگاه» می توان توافق را رعایت کرد و قرارداد را کامل تلقی کرد.

فرض کنید بازاری از کشاورز 100 خوشۀ ذرت می‌خواهد. اولی وجوه را در یک قرارداد هوشمند قفل می‌کند که پس از تحویل می‌تواند تأیید شود.

هنگامی که کشاورز تعهد خود را تحویل می‌دهد، آنگاه وجوه بلافاصله آزاد می‌شود (یعنی پس از اجرای یک قرارداد قانونی). و اگر کشاورز مهلت خود را از دست بدهد، وجوه به مشتری برگشت داده شده و قرارداد لغو می‌شود.

البته موارد فوق یک کاربرد کوچک است. قراردادهای هوشمند را می‌توان طوری برنامه‌ریزی کرد که برای حجم های عظیم‌تر کار کند، از جمله مزایای دیگر، جایگزین دستورات دولتی و سیستم‌های خرده‌فروشی شود. علاوه بر این، قراردادهای هوشمند به طور بالقوه نیاز به آوردن برخی اختلافات به دادگاه را برطرف می‌کند و باعث صرفه جویی در زمان و هزینه طرفین می‌شود.

این امنیت تا حد زیادی به‌دلیل کد قرارداد هوشمند اساسی است. برای مثال، در اتریوم، قراردادها به زبان برنامه‌نویسی «Solidity» آن نوشته می‌شوند که «Turing-complete» است. این بدان معناست که قوانین و محدودیت های قراردادهای هوشمند در کد شبکه گنجانده شده است و هیچ هکری نمی تواند چنین قوانینی را دستکاری کند.

در حالت ایده آل، این محدودیت ها کلاهبرداری ها یا تغییرات پنهان قرارداد را کاهش می‌دهد. قراردادهای هوشمند کریپتو تنها در صورتی می‌توانند اجرا شوند که طرفین قرارداد در این مورد توافق کرده و امضا کنند. سپس، می‌تواند ادامه یابد.

از نگاه فنی‌تر، ایده یک قرارداد هوشمند را می‌توان به چند مرحله تقسیم کرد.

اول، یک قرارداد هوشمند نیاز به توافق بین دو یا چند طرف دارد. پس از ایجاد، این دو می توانند در مورد شرایطی توافق کنند که در آن قرارداد هوشمند کامل در نظر گرفته شود. این تصمیم در قرارداد هوشمند نوشته می‌شود، که سپس رمزگذاری شده و در شبکه بلاک چین ذخیره می‌شود.

پس از تکمیل قرارداد، تراکنش بر روی بلاک چین مانند هر معامله دیگری ثبت می‌شود. سپس، تمام ندها با این تراکنش، نسخه بلاک‌چین خود را به‌روزرسانی می‌کنند و «وضعیت» جدید شبکه را به‌روزرسانی می‌کنند.

اکنون، ممکن است این سؤال در ذهنتان ایجاد شود که آیا بیت کوین (BTC) و سایر شبکه‌ها می‌توانند از قراردادهای هوشمند استفاده کنند یا خیر. تا حدی، بله.

هر تراکنش BTC از نظر فنی نسخه ساده شده یک قرارداد هوشمند است و راه‌حل‌های لایه دو مانند شبکه لایتنینگ برای گسترش عملکرد شبکه توسعه یافته است.

با این حال، استفاده ی اتریوم از قراردادهای هوشمند یک مورد خاص است.

برخلاف اکثر شبکه‌های بلاک چین که به عنوان دفتر کل توزیع شده توصیف می‌شوند، اتریوم چیزی است که یک ماشین حالت توزیع‌شده در نظر گرفته می‌شود که شامل آنچه به عنوان ماشین مجازی اتریوم (EVM) شناخته می‌شود. این حالت ماشین، که در آن تمام ند های اتریوم موافقت می‌کنند یک کپی از آن را نگه دارند، کد قرارداد هوشمند و قوانینی را که این قراردادها باید رعایت کنند، ذخیره می‌کند.

از آنجایی که هر ند قوانینی را از طریق کد تنظیم می کند، همه قراردادهای هوشمند اتریوم محدودیت های یکسانی دارند.

علاوه بر موارد فوق، بیش از 200 قرارداد هوشمند در کاوشگر بلاک چین کاردانو (ADA) در سپتامبر 2021 فهرست شد. قراردادهای هوشمند ADA با استفاده از زبان‌های برنامه‌نویسی به نام‌های مارلو، پلوتوس و گلو مستقر می‌شوند.

همچنین مهم است که توجه داشته باشید قراردادهای هوشمند از بسیاری جهات با قراردادهای مکتوب متفاوت هستند، همانطور که در جدول زیر مورد بحث قرار گرفته است:

شاید باورش سخت باشد ولی قراردادهای هوشمند مدت‌ها پیش از فناوری بلاک چین وجود داشت. در حالی که اتریوم که در سال 2014 معرفی شد، محبوب‌ترین پیاده‌سازی پروتکل است، یک برنامه نویس به نام نیک سابو این ایده را در دهه 1990 پایه‌گذاری کرد.

در آن زمان، سابو ارز دیجیتالی به نام بیت گلد را مفهوم‌سازی کرد. در حالی که این دارایی هرگز در واقع راه اندازی نشد، این سلف بیت کوین، موارد استفاده از قرارداد هوشمند یا به عبارتی تراکنش های غیرقابل اعتماد در اینترنت را برجسته کرد.

اگر وب 1.0 خود اینترنت بود و وب 2.0 حضور پلتفرم های متمرکز بود، وب 3.0 نسخه بدون اعتماد، خودکار و با قدرت کاربر فضای دیجیتال است.

بسیاری، از جمله خود وب‌سایت اتریوم، قراردادهای هوشمند را با یک دستگاه فروش خودکار مقایسه می‌کنند. ماشین‌های فروش خودکار این هدف را دارند که فروشنده محصولی را در اختیار کاربر قرار می‌دهد، بدون اینکه شخص واقعا پول را بگیرد و کالا را تحویل دهد. قراردادهای هوشمند همان هدف را دنبال می کنند، اما بسیار متنوع‌تر هستند.

قراردادهای هوشمند در طول زمان بسیار پیشرفت کرده اند. آنها با عبارات ساده «اگر-آنگاه» شروع کردند که یک برنامه نویس می تواند ایجاد و پیاده سازی کند. با این حال، کسانی که دانش برنامه نویسی دارند محدود هستند و این قراردادهای «بی اعتماد» را متمرکز می‌کنند. خوشبختانه، همان برنامه نویسان در حال کار برای حل مشکلات دسترسی هستند.

از زمان آغاز به کار، برنامه نویسان آن را طوری ساخته اند که می توان قراردادهای هوشمند را بدون دانش کدنویسی انجام داد.

آن‌ها امنیت را با زبان های برنامه نویسی مختلف افزایش می دادند، جایگزین هایی مانند قراردادهای مخفی ایجاد می کنند و روش هایی را برای ذخیره خودکار تاریخچه قراردادهای هوشمند در قالبی قابل خواندن برای افراد عادی طراحی می‌کنند که بسیار ساده‌تر از استفادۀ ی بلاک‌چین برای خواندن می‌باشد.

مزایای قراردادهای هوشمند

بلاک چین‌های قرارداد هوشمند مزایای مختلفی از جمله سرعت، کارایی، دقت، اعتماد، شفافیت، امنیت و صرفه جویی را ارائه می دهند که در بخش های زیر مطرح شده است.

قراردادهای هوشمند از پروتکل‌های رایانه‌ای برای خودکارسازی اقدامات استفاده می‌کنند که باعث صرفه‌جویی در ساعت‌ها در فرآیندهای تجاری مختلف می‌شود. قراردادهای خودکار با حذف الزام کارگزاران یا سایر واسطه ها برای تصویب قراردادهای حقوقی امضا شده، هستند و امکان دستکاری شخص ثالث را کاهش می دهند.

به علاوه، فقدان یک واسطه در قراردادهای هوشمند باعث صرفه جویی در هزینه می شود. همچنین کلیه طرف های ذیربط از دید و دسترسی کامل به شرایط و ضوابط این قراردادها برخوردارند. بنابراین، پس از امضای قرارداد، هیچ راهی برای عقب نشینی وجود ندارد. این تضمین می کند که تراکنش کاملاً برای همه طرف های درگیر شفاف است.

همچنین تمام اسنادی که در بلاک چین نگهداری می‌شوند، بارها کپی می‌شوند و امکان بازیابی نسخه‌های اصلی را در صورت از دست رفتن اطلاعات فراهم می‌کنند. قراردادهای هوشمند رمزگذاری شده اند و رمزنگاری از تمام اسناد در برابر دستکاری محافظت می کند. در نهایت، قراردادهای هوشمند همچنین خطاهایی را که به دلیل پر کردن دستی چندین فرم رخ می دهد، حذف می کند.

قراردادهای هوشمند کجا اعمال می شوند؟

جدای از مثالی که در بالا برای پرداخت ذکر شد، شکل های پیاده سازی مختلف و بالقوه ای از قراردادهای هوشمند وجود دارد که می تواند جهان را بصورت خودکار تبدیل کند و آن را به مکانی آسان تر برای زندگی تبدیل کند. در اینجا چند نمونه برجسته از کاربرد های قرارداد هوشمند آورده شده است.

هویت دیجیتال

در اینترنت، اطلاعات، واحد پول هستند. شرکت‌ها از دانستن علایق همه سود می‌برند و مردم همیشه کنترل نحوه به دست آوردن داده‌ها را ندارند و از آن سود نمی‌برند. با قراردادهای هوشمند، مردم در کنترل هستند.

در آینده ای مبتنی بر بلاک چین، هویت ها توکنیزه خواهند شد. در حالت ایده‌آل، این بدان معناست که هویت هر فرد در یک بلاک چین غیرمتمرکز، ایمن از هر هکری خواهد بود. حال، اگر کاربری بخواهد در شبکه‌های اجتماعی شرکت کند یا اسنادی را برای اهداف وام به بانک ارسال کند، می‌تواند از اولی سود ببرد و روند تراکنش در دومی را کنترل کند.

برای رسانه های اجتماعی، هیچ واسطه ای یک شبکه را کنترل نمی کند. در عوض، کاربران انتخاب می کنند که کدام اطلاعات را عمومی و کدام را خصوصی نگه دارند. اگر بخواهند در تبادل اطلاعات شرکت کنند، می‌توانند یک قرارداد هوشمند ایجاد کنند و انتخاب کنند که کدام اژلاعات مورد معامله قرار می‌گیرند، نه اینکه صرفاً همه چیز را به اشتراک بگذارند. شخص ثالثی وجود ندارد تا برخی از وجوه را بگیرد یا مخفیانه آن داده ها را ذخیره و بفروشد، فقط کاربر سود می‌برد.

همین امر در مورد معامله با بانک ها و سایر موسسات مالی نیز صدق می کند. ارتباط فقط شامل ارسال مدارک مورد نیاز و اطلاعات حیاتی است. هیچ خطری وجود ندارد که یک گروه وام آدرس ایمیل شما را ذخیره کند و آن را به سایر شرکت های اعتباری بفروشد. این اطلاعات کاملاً تحت کنترل کاربر است.

خدمات املاکی

در دنیای سنتی، دلالان املاک یک شر ضروری هستند. با توجه به اینکه فروش خانه یک موضوع طولانی و پیچیده نیست، مالکان برای مدیریت پروسه پیچیده معامله ی ملک خود، مانند کاغذبازی و یافتن خریدار، دلالی استخدام می کنند. در حالی که برای فروشنده ایده آل به نظر می رسد، به یاد داشته باشید که دلال ها هزینه قابل توجهی از قیمت فروش خانه را می گیرند.

یک قرارداد هوشمند می‌تواند جای دلال را بگیرد و فرآیند انتقال خانه را ساده‌تر کند و در عین حال اطمینان حاصل کند که به همان اندازه ی دلال ایمن است. اینجاست که نام «بی اعتماد» به میان می آید.

تصور کنید سند خانه شما در بلاک چین اتریوم توکن شده است. اگر آماده فروش آن هستید، باید یک قرارداد هوشمند با خریدار ایجاد کنید. آن قرارداد تا زمانی که وجوه خریدار به درستی ارسال نشود، سند را در امان نگه می دارد. و تنها پس از آن، معامله انجام خواهد شد.

این یک برد دوطرفه است. فروشنده پول خود را پس انداز می کند زیرا مجبور نیست مبلغی را به واسطه پرداخت کند و خریدار خانه را خیلی زودتر از آنچه در غیر این صورت می گرفت، دریافت می کند.

بیمه

بیمه نامه ها به راحتی می توانند از قراردادهای هوشمند سود ببرند. اساسا، ثبت نام برای یک بیمه، کاربر را وارد یک قرارداد هوشمند با یک ارائه دهنده می کند. تمام الزامات و شرایط در قرارداد هوشمند نوشته می‌شود و کاربر در صورت موافقت آن را می‌خواند و امضا می‌کند.

آن قرارداد تا زمانی که طرف مسئول به آن نیاز داشته باشد باز می ماند. سپس، آنها به سادگی فرم های مورد نیاز را بارگذاری می کنند که نیاز آنها به پرداخت بیمه را ثابت می کند و وجوه آزاد می شود. این نوع قراردادها نیاز به ارتباط با گروه ها و افراد بیمه را از بین می برد. در حالی که کاربر هنوز برای اثبات الزامات خود به مدارک نیاز دارد، فرآیند ارسال و تأمین مالی بعدی تقریباً فوری خواهد بود.

در جنبه هویتی مسائل، شایان ذکر است که همه افراد سابقه ای از گزارش ها و سایر اطلاعات مهم بیمه ای خود را نیز خواهند داشت. این قابلیت می‌تواند باعث نرخ‌های پایین‌تر برای افراد بدون هیچ گونه تغییری در سابقه آنها شود.

زنجیره عرضه

مسلماً، یکی از محبوب‌ترین پیاده‌سازی‌های فناوری بلاک چین و قراردادهای هوشمند در زنجیره عرضه است.

فروشگاه های مواد غذایی، انبارهای اداری، کشاورزان و غیره، همگی جایگاه ویژه خود را در زنجیره عرضه محصولات دارند. اما، با پیچیدگی این شبکه‌ها، شرکت‌ها برای نگه‌داری محصول و پیگیری پرداخت‌ها، و موارد دیگر، شرایط دشواری دارند. قراردادهای هوشمند می توانند تمام بخش های زنجیره عرضه را خودکار کرده و انگیزه دهند تا مسئولیت پذیری آنها افزایش یابد.

به عنوان مثال، بیایید بگوییم یک فروشگاه مواد غذایی منتظر تحویل سیب از قاره دیگری است. مبلغ مشخصی از سیب را پرداخت کرده است و پس از بازیابی آن تعداد یا حجم دقیق را انتظار دارد. با این حال، خطای انسانی می تواند اثرگذار باشد. در طول مسیر، کارگران ممکن است تعدادی سیب را به اشتباه بیاندازند، آنها را از خط خارج کنند، یا به سادگی دروغ بگویند که همه آنها به مقصد رسیده اند. یکی از طرفین که این کار را انجام می دهد بقیه زنجیره را به هم می زند، و زمانی که یک فروشگاه مواد غذایی محموله آنها را دریافت می کند، چه کسی می داند که کجا اشتباه رخ داده است.

با قراردادهای هوشمند، میوه فروشی می‌تواند در هر مرحله از فرآیند یک سیستم بررسی خودکار راه‌اندازی کند. در حالی که این بررسی‌ها قبلا در یک زنجیره عرضه عادی وجود داشتند، و باید به صورت دستی انجام می‌شدند. ممکن است شخصی مجبور شود اشیاء را بشمارد و آنچه را که رسیده است ارائه دهد. آنها می‌توانستند دروغ بگویند و مقداری از محصول را ببرند و ادعا کنند که مقداری از آن در راه گم شده است. سرقت زنجیره تامین یک مشکل بزرگ است که سالانه 35 میلیارد دلار برای آمریکایی ها هزینه دارد.

آنچه با قراردادهای هوشمند متفاوت است، جنبه بی اعتمادی آن است. فروشگاه می‌تواند آن را طوری تنظیم کند که تا زمانی که همه سیب‌ها حساب نشده باشند، پرداخت آزاد نمی‌شود. هیچ راهی برای گمراه کردن این سیستم وجود ندارد، بنابراین طرفین هنگام عرضه بسیار مراقب خواهند بود. به علاوه، پرداخت فوراً به طرف دریافت کننده پرداخت می شود که در نوع خود یک انگیزه عالی است.

همچنین، فروشگاه می‌تواند ردیابی کند که کدام قراردادهای هوشمند اجرا نمی‌شوند و دیگر با آن طرف‌ها کار نکند. در نهایت، می‌تواند یک شبکه رتبه‌بندی کامل از مشتریانی که بهترین حساب را انجام می‌دهند و کسانی که خوش حساب نیستند، وجود داشته باشد که در درازمدت باعث صرفه‌جویی در زمان و هزینه همه می‌شود.

چالش های اصلی قراردادهای هوشمند چیست؟

اگرچه قراردادهای هوشمند از نظر مفهومی عالی هستند، اما مطمئناً کامل نیستند. برای اولین بار، شایان ذکر است که قراردادهای هوشمند و شبکه های بلاک چین با دست برنامه ریزی می شوند. خطای انسانی همیشه امکان پذیر است و این خطا می تواند منجر به سوء استفاده شود. این دقیقاً همان چیزی است که با حمله به سازمان غیرمتمرکز خودگردان اتریوم (DAO) در سال 2016 اتفاق افتاد. هکرها از یک آسیب پذیری در قرارداد هوشمند جمع آوری کمک مالی DAO سوء استفاده کردند و از آن برای مخفی کردن بودجه از پروژه استفاده کردند.

این به معنای فقدان قانون گذاری در این توافق نامه ها نیست. در حالی که ایده یک فرآیند انتقال پول ایمن و کارآمد روی کاغذ عالی به نظر می رسد، هنوز مالیات و سایر دخالت های دولت باید در نظر گرفته شود. کاربران ممکن است بخواهند کنترل کاملی بر داده های خود داشته باشند، اما احزاب دولتی چگونه به آنچه نیاز دارند دست پیدا می کنند؟

همچنین، قراردادهای هوشمند نمی توانند اطلاعات را به خارج از شبکه ای که در آن وجود دارند، بکشند. حداقل، نه در وضعیت فعلی. به عبارت دیگر، شما نمی توانید داده ها را از یک وب سایت موجود در یک قرارداد هوشمند در اتریوم آپلود کنید. با این حال، راه‌حلی در اوراکل‌ها وجود دارد – ند های خارج از زنجیره که اطلاعات را از اینترنت می‌کشند و آن را با شبکه‌های بلاک چین سازگار می‌کنند. در نهایت، زمانی که پایگاه‌های داده به سمت بلاک چین حرکت می‌کنند، اوراکل‌ها می‌توانند به طور بالقوه وارد عمل شوند تا در تحقق آن نقش ایفا کنند.

علاوه بر این، یک مشکل مقیاس پذیری طولانی مدت وجود دارد. از زمان پیدایش، شبکه‌های بلاک چین تمایل دارند خود را با مقیاس بزرگ وفق دهند، به این معنی که تراکنش‌ها بر اساس فعالیت ممکن است چند دقیقه طول بکشد و شاید ساعت‌ها. اگرچه این می‌تواند در ابتدا یک مشکل باشد، اما پروژه‌هایی مانند اتریوم ۲.۰ به دنبال حل آن هستند. به علاوه، تراکنش‌هایی که چند ساعت طول می‌کشد همچنان بسیار سریع‌تر از روزهایی است که برای جابجایی وجوه سنتی طول می‌کشد.

آینده قراردادهای هوشمند

قراردادهای مبتنی بر نیازهای هوشمند بدون شک راه رو به جلو برای قراردادهای نسبتاً اساسی هستند که می توانند هر زمان که شرط ها برآورده شد، به طور خودکار نوشته و اجرا شوند، مانند معامله یک ملک، که در آن می توان پول را به محض امضای قراردادها پرداخت کرد.

پلت‌فرم‌های مختلف قراردادهای هوشمند باعث صرفه‌جویی در وقت و هزینه کسب‌وکار ها در سراسر جهان می‌شوند و همچنین نحوه تعامل آن‌ها در زنجیره عرضه و ارتباط با مشتریان خود را متحول می‌کنند. در نتیجه، حداقل مشارکت انسانی افراد و تصمیم گیرندگان مهم را از برخورد با امور اداری و تشریفات پیش پا افتاده رها می کند و به آنها اجازه می دهد تا بر کارهای روزانه خود تمرکز کنند. این موضوع به این دلیل است که قرارداد هوشمند، کندی پروسه ها را از بین می‌برد.

قراردادهای هوشمند در حال حاضر توسط بسیاری از بانک ها و سازمان های بیمه در عملیات روزانه خود استفاده می شود. در نتیجه، قراردادهای هوشمند در حال حاضر وجود دارند و در حال آزمایش در سناریوهای دنیای واقعی هستند، و زمان زیادی طول نخواهد کشید تا بخشی از زندگی روزمره ما شوند. صرف نظر از استدلال قبلی، هنوز راه درازی تا زمانی که همه چیز توسط یک قرارداد هوشمند اداره شود، وجود دارد.