راهنمای جامع امور مالی غیرمتمرکز (DeFi)

پس از راه اندازی بیت کوین در سال 2009، یک صنعت قوی شکوفا شد که مفهوم و فناوری زیربنایی آن بر مبنای asset یا دارایی بود. فضای کریپتو و بلاک چین دارای جایگاه‌های مختلفی است که در آن پروژه‌ها و شرکت‌ها برای کاربرد های مختلف، راه حل ارائه می دهند.

یکی از این موارد، بخش مالی غیرمتمرکز (DeFi) است که به عنوان جایگزینی برای خدمات مالی سنتی ایجاد شده است. به طور خاص، DeFi از قراردادهای هوشمند تشکیل شده است که به نوبه خود برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps) و پروتکل‌ها را تقویت می‌کنند. بسیاری از برنامه‌های اولیه DeFi روی پروژه اتریوم ساخته شده‌اند و بخش عمده ی «ارزش کل قفل شده» اکوسیستم (TVL) در آنجا متمرکز است.

بیت کوین (BTC) در هسته خود دارای ویژگی هایی است که به عنوان ستون های تمرکززدایی شناخته می شوند. با این حال، DeFi این ویژگی ها را گسترش می دهد و قابلیت های دیگری را اضافه می کند.

دیفای چیست؟

یک زیرمجموعه در فضای گسترده تر رمزنگاری، بسیاری از خدمات دنیای مالی اصلی را به روشی که توسط توده ها کنترل می شود به جای یک نهاد یا نهادهای مرکزی ارائه می دهد.

ممکن است وام دهی همه چیز را شروع کرده باشد، اما برنامه های DeFi اکنون چندین مورد استفاده دارند که به شرکت کنندگان امکان پس انداز، سرمایه گذاری، تجارت، بازارسازی و موارد دیگر را می دهد. هدف نهایی تامین مالی غیرمتمرکز، به چالش کشیدن و در نهایت ایجاد یک جایگزین برای ارائه دهندگان خدمات مالی سنتی است. DeFi اغلب از کدهای منبع باز استفاده می کند و به هر کسی این فرصت را می دهد که بر روی برنامه های کاربردی موجود، بدون مجوز و بصورت ترکیب کار کند.

درک “مسائل مالی” آسان است، اما “تمرکززدایی” چیست؟ به طور خلاصه، تمرکززدایی به این معنی است که هیچ نهاد اصلی چیزی را کنترل نمی کند. تا حدی، بانک ها و سایر موسسات مالی بر وجوه شما قدرت دارند. این نهادها می توانند دارایی های شما را مسدود کنند و شما محدود به ساعات کار و ذخایر نقدی آنها هستید.

جنبه غیرمتمرکز DeFi نه تنها پراکندگی قدرت، بلکه پراکندگی ریسک نیز هست (باعث کاهش ریسک می شود). به عنوان مثال، اگر یک شرکت تمام داده های مشتری خود را در یک نقطه نگه می دارد، یک هکر برای به دست اوردن اطلاعات فقط باید به آن سایت خاص دسترسی داشته باشد. در مقابل، ذخیره آن داده ها در چندین مکان یا حذف آن یک نقطه می تواند امنیت را بهبود بخشد.

دیفای در مقابل شیوه امور مالی سنتی

برای این مقایسه از بانک های تجاری به عنوان مثال استفاده می شود. در دنیای سنتی، شما از موسسات مالی برای ذخیره پول خود، وام گرفتن سرمایه، کسب سود، ارسال تراکنش ها و غیره استفاده می‌کنید. بانک های تجاری دارای سابقه طولانی و اثبات شده هستند. بانک های تجاری می توانند بیمه ارائه دهند و تدابیر امنیتی برای جلوگیری و محافظت در برابر سرقت داشته باشند.

از سوی دیگر، چنین مؤسساتی دارایی های شما را تا حدی نگه داشته و کنترل می کنند. شما توسط ساعات کاری بانکی برای اقدامات خاص محدود شده‌اید، و تراکنش‌ها می‌توانند دست و پا گیر باشند، و به زمان‌های تسویه در پایان نیاز دارند. علاوه بر این، بانک های تجاری برای مشارکت به جزئیات مشتری و مدارک شناسایی خاص نیاز دارند.

دیفای بخشی است که شامل محصولات و خدمات مالی است که برای هر کسی که به اینترنت متصل است در دسترس است و بدون دخالت بانک ها یا شرکت های شخص ثالث دیگر عمل می کند. بازار مالی غیرمتمرکز نمی‌خوابد، و بنابراین، تراکنش‌ها 24 ساعته و در 7 ساعت شبانه‌روز انجام می‌شوند، در حالی که هیچ واسطه‌ای قدرت متوقف کردن آنها را ندارد. می توانید رمزنگاری خود را در رایانه ها، کیف پول های سخت افزاری و جاهای دیگر ذخیره کنید و در هر زمان به آن دسترسی داشته باشید.

بیت کوین و اکثر ارزهای دیجیتال دیگر به دلیل فناوری زیربنایی که از این دارایی ها پشتیبانی می کند، از این ویژگی ها برخوردارند. به لطف وابستگی DeFi به فناوری بلاک چین، تراکنش‌ها سریع‌تر، ارزان‌تر و – در برخی موارد – ایمن‌تر از مداخله انسانی انجام می‌شوند. امور مالی غیرمتمرکز به دنبال استفاده از فناوری های رمزنگاری برای حل انبوهی از مسائل موجود در بازارهای مالی سنتی است.

به طور کلی، DeFi به شرکت‌کنندگان این فرصت را می‌دهد تا به بازارهای وام‌دهی دسترسی داشته باشند، موقعیت‌های خرید و فروش در کریپتو داشته باشند، از طریق _farming_ بازدهی کسب کنند و غیره. امور مالی غیرمتمرکز این پتانسیل را دارد که برای 2 میلیارد نفری که در جهان دسترسی به بانک ندارند، به ویژه افرادی که به دلایلی به خدمات مالی سنتی دسترسی ندارند، شرایط را تغییر دهد.

راه‌حل‌های DeFi بر روی بلاک چین های مختلف ساخته شده‌اند، با اکوسیستم‌های متشکل از شرکت‌کنندگانی که به روش همتا به همتا (P2P) در تعامل هستند و از طریق فناوری دفتر کل توزیع‌شده و قراردادهای هوشمند تسهیل می‌شوند، که سیستم‌ها را کنترل می‌کند. چنین نتایجی محدود به مرزهای جغرافیایی نیستند و برای مشارکت نیازی به مدارک شناسایی ندارند.

چارچوب این سیستم مالی طبق قوانین برنامه ریزی شده عمل می کند. به جای استفاده از واسطه‌ای مانند بانک برای قرض گرفتن سرمایه، مقادیری از یک ارز دیجیتال خاص را به یک مکان دیجیتال امن – یا یک قرارداد هوشمند – به عنوان وثیقه برای وام خود می‌فرستید و در ازای آن دارایی متفاوتی دریافت می‌کنید. دارایی های وثیقه شما تا زمانی که مبلغ وام را پس ندهید، قفل می شود.

اگرچه ممکن است هنگام استفاده از راه‌حل‌های DeFi به شیوه‌ی همتا به همتا تعامل داشته باشید یا نه، ولی ذات این فرآیند همتا به همتا است، به این ترتیب که اشخاص ثالث با فناوری‌هایی جایگزین می‌شوند که توسط یک مقام مرکزی اداره نمی‌شود.

چه چیزی DeFi را تشکیل می دهد؟

دیفای در سال 2020 رونق گرفت و هجوم پروژه ها را به حوزه رمزنگاری وارد کرد و یک جنبش مالی جدید را رایج کرد. از آنجایی که بیت کوین اساساً دارای بسیاری از ویژگی های DeFi است، هیچ تاریخ شروع قطعی برای شروع بخش DeFi وجود ندارد، به جز راه اندازی بیت کوین در سال 2009.

با این حال، پس از سال 2017، تعدادی از اکوسیستم ها – مانند Compound Finance و MakerDAO – رواج یافتند و قابلیت های مالی بیشتری را برای کریپتو و دیفای رایج کردند. در سال 2020، با ظهور پلتفرم‌های بیشتر، جایگاه DeFi واقعاً شروع به کار کرد، مطابق با افرادی که از راه‌حل‌های DeFi برای استراتژی‌هایی مانند _farming_ محصول استفاده می‌کنند.

صرافی های غیرمتمرکز (DEX)

دکس به کاربران اجازه می دهد تا دارایی های دیجیتال را بدون نیاز به یک واسطه یا ارائه دهنده خدمات شخص ثالث معامله کنند. اگرچه آنها تنها یک عنصر از بخش DeFi را تشکیل می دهند، DEX ها برای سال ها بخشی از صنعت کلی ارز دیجیتال بوده اند. آنها به شرکت کنندگان امکان خرید و فروش ارز دیجیتال را بدون ایجاد حساب کاربری در صرافی ارائه می دهند.

آنها به شما این امکان را می دهند که دارایی ها را از یک پلتفرم متمرکز دور نگه دارید و در عین حال امکان تجارت به دلخواه از کیف پول های خود را از طریق تراکنش هایی که شامل بلاک چین می شوند، می دهند. بازارسازان خودکار، که از انواع DEX هستند، در سال 2020 رایج شدند و از قراردادهای هوشمند و استخرهای نقدینگی برای تسهیل خرید و فروش دارایی های رمزنگاری شده استفاده می کنند.

صرافی های غیرمتمرکز معمولاً بر روی بلاک چین های متمایز ساخته می شوند و سازگاری آنها با فناوری توسعه یافته انجام می‌شود. به عنوان مثال، DEX های ساخته شده بر روی بلاک چین اتریوم، تجارت دارایی های ساخته شده بر روی اتریوم، مانند توکن های ERC-20 را آسان می کنند.

استفاده از DEX مستلزم داشتن کیف پول های سازگار است. به طور کلی، کیف پول‌های رمزنگاری _self custody_ به شما امکان می‌دهند دارایی‌های خود را کنترل کنید و برخی از آنها با DEX سازگار هستند. با این حال، این نوع ذخیره سازی دارایی مسئولیت بیشتری را در قبال امنیت وجوه خود به عهده شما می گذارد. علاوه بر این، برخی از DEX ها ممکن است ویژگی های کمتر و هزینه های بالاتری نسبت به صرافی های متمرکز داشته باشند.

این صرافی ها از نظر نقدینگی راه طولانی را طی کرده اند که همچنان در حال رشد است. همانطور که DEX ها مقیاس پذیرتر می شوند – یعنی سریع تر و کارآمدتر – انتظار می رود حجم معاملات آنها حتی بیشتر افزایش یابد.

کیف پول و تجمیع کننده ها

تجمیع کننده ها (aggregators) رابط هایی هستند که توسط آن کاربران با بازار DeFi تعامل دارند. در ابتدایی‌ترین مفهوم، آنها پلتفرم‌های مدیریت دارایی غیرمتمرکز هستند که به طور خودکار دارایی‌های رمزنگاری شده کاربران را بین پلتفرم‌های مختلف farming_ انتقال می‌دهند تا بالاترین بازده را ایجاد کنند.

کیف پول ها مکان هایی برای نگهداری و تبادل دارایی های دیجیتال هستند. کیف پول‌ها می‌توانند چندین دارایی مختلف یا فقط یک دارایی را ذخیره کنند و می‌توانند در انواع مختلفی از جمله نرم‌افزار، سخت‌افزار و کیف پول‌های صرافی عرضه شوند. کیف‌پول‌های خود میزبان – کیف‌هایی که در ان رمز های خصوصی خود را مدیریت می‌کنید – می‌توانند جزء کلیدی DeFi باشند و بسته به کیف پول، به تسهیل استفاده‌های مختلف از پلتفرم DeFi کمک کنند. در مقابل، کیف پول‌های مبتنی بر مبادله، رمز های خصوصی شما را کنترل می‌کنند و به شما کنترل کمتری می‌دهند، اما از لحاظ امنیتی هم مسئولیت کمتری به شما می‌دهند.

بازارهای غیر متمرکز

بازارهای غیرمتمرکز یک مورد اصلی استفاده از فناوری بلاک چین را نشان می دهند. آنها فرد را در شبکه‌های همتا به همتا قرار می‌دهند که به کاربران اجازه می‌دهند به روشی غیرقابل اعتماد با یکدیگر تراکنش کنند – یعنی بدون نیاز به واسطه. پلتفرم قرارداد هوشمند اتریوم، برترین بلاک چین است که بازارهای غیرمتمرکز را تسهیل می‌کند، اما بسیاری دیگر وجود دارند که به کاربران اجازه می‌دهند تا دارایی‌های خاص، مانند توکن‌های غیرمثلی (NFT) را مبادله یا تبدیل کنند.

اوراکلز/بازارهای پیش بینی

اوراکل ها داده های خارج از زنجیره دنیای واقعی را از طریق یک ارائه دهنده شخص ثالث به بلاک چین تحویل می دهند. اوراکلز راه را برای بازار های پیش‌بینی در پلتفرم‌های رمزنگاری DeFi هموار کرده است، جایی که کاربران می‌توانند روی نتیجه یک رویداد شرط‌بندی کنند، از انتخابات گرفته تا تغییرات قیمت، که پرداخت‌ها از طریق یک فرآیند خودکار مبتنی بر قرارداد هوشمند انجام می‌شود.

لایه یک

لایه یک نشان دهنده بلاک چینی است که برنامه نویسان انتخاب می کنند تا بر روی آن بسازند. اینجا جایی است که برنامه ها و پروتکل های DeFi مستقر می شوند. همانطور که بحث شد، اتریوم راه حل اصلی لایه-یک در امور مالی غیرمتمرکز است، اما رقبایی از جمله پولکادوت، زنجیره هوشمند بایننس، تزوس، سولانا و کاسموس وجود دارد. این راه حل ها به ناچار با بزرگ شدن فضای DeFi با یکدیگر تعامل خواهند داشت.

اجرای راه حل های بخش DeFi بر روی بلاک چین های مختلف، مزایای بالقوه ای دارد. ممکن است بلاک چین ها بر اساس عملکرد بلاک چین های رقیب، مجبور به بهبود سرعت و کارمزد کمتر شوند و یک محیط رقابتی ایجاد کنند که به طور بالقوه منجر به بهبود عملکرد می شود. وجود بلاک چین‌های لایه-یک مختلف نیز فضای بیشتری را برای توسعه و حجم تامین میکند، به‌جای اینکه همه تلاش کنند روی لایه‌یک انباشته شوند.

کاربرد ها

برای کمک به پاسخ به سوال “DeFi چیست؟” می توان کاربرد های آن را بررسی کرد. چه بخواهید وام بدهید یا قرض بگیرید، در DEX ها معامله کنید، دارایی های دیجیتال خود را به اشتراک بگذارید، یا کار دیگری – حتی بازی – راه های جدیدی برای برآورده کردن این نیازها وجود دارد. در زیر فهرستی از برخی کاربردهای کلیدی برای سیستم مالی غیرمتمرکز آمده است.

پلتفرم های وام دهی

وام دادن و وام گرفتن به برخی از محبوب ترین فعالیت ها در DeFi تبدیل شده اند. پروتکل های وام دهی به کاربران این امکان را می دهد که وجوه مختلفی قرض بگیرند در حالی که از ارز دیجیتال خود به عنوان وثیقه استفاده می کنند. امور مالی غیرمتمرکز از طریق روش وام دهی که میلیارد ها دلار در ارزش کلی بازار قفل کرده است، شاهد جریان‌های عظیم سرمایه از طریق اکوسیستم خود بوده است.

پرداخت ها و استیبل کوین ها

برای اینکه DeFi به عنوان یک سیستم مالی، متشکل از معاملات و قراردادها واجد شرایط شود، باید یک کوین یا دارایی استیبل وجود داشته باشد. شرکت‌کنندگان باید بدانند که ارزش دارایی‌ای که استفاده می‌کنند از بین نمیرود. اینجاست که استیبل کوین ها وارد می شوند.

استیبل کوین‌ها ثبات را در فعالیت‌هایی که در بازار دی‌فای رایج هستند، مانند وام‌دهی به ارمغان می‌آورند. با توجه به اینکه استیبل کوین‌ها معمولاً به یک ارز فیات مانند دلار یا یورو متصل می‌شوند، تقریباً به اندازه ارزهای دیجیتال نوسانی را نشان نمی‌دهند و بنابراین برای تغییر و تجارت مطلوب هستند.

مارجین و اهرم

اجزای مارجین و اهرم، بازار مالی غیرمتمرکز را به سطح پیشرفته تری می برد و به کاربران اجازه می دهد ارزهای دیجیتال را در مارجین و با استفاده از سایر ارزهای دیجیتال به عنوان وثیقه قرض کنند. علاوه بر این، قراردادهای هوشمند را می توان طوری برنامه ریزی کرد که شامل اهرمی برای افزایش بالقوه بازده کاربر باشد.

استفاده از این مولفه‌های دی‌فای نیز ریسک‌پذیری را برای کاربر افزایش می‌دهد، با توجه به اینکه این سیستم مبتنی بر الگوریتم‌ها است و در صورت بروز مشکل، هیچ عامل انسانی وجود ندارد.

فعالیت های مخصوص DeFi

استخرهای نقدینگی ابزار ضروری بسیاری از مبادلات غیرمتمرکز برای تسهیل تجارت هستند. آنها نقدینگی معاملاتی را برای خریداران و فروشندگان فراهم می کنند که برای معاملات خود کارمزدی می پردازند. برای تبدیل شدن به بخشی از یک استخر، ارائه‌دهندگان نقدینگی می‌توانند وجوه خاصی را به یک قرارداد هوشمند ارسال کنند و در ازای آن توکن‌های استخر را دریافت کنند و بر اساس هزینه‌هایی که معامله‌گران هنگام تعامل با آن استخر می‌پردازند، سود به دست آورند. توکن های استخر، کلید بازگرداندن وجوه سپرده شده شما هستند.

فارمینیگ که گاهی به عنوان استخراج نقدینگی شناخته می‌شود، فعالیت دیگری در فضای DeFi است که شامل کسب سود از طریق پروژه‌های مختلف DeFi از طریق مشارکت در استخرهای نقدینگی است. در حالی که پیچیدگی هایی برای فارمینگ موجود است، یک دلیل کلیدی وجود دارد که فعالان بازار به سمت این پدیده هجوم آورده اند: این به شما امکان می دهد از دارایی های کریپتو خود برای کسب درآمد بیشتر در ارز دیجیتال استفاده کنید.

با فارمینیگ، کاربران ارز خود را به سایر کاربران قرض می‌دهند و سودی را به دست می‌آورند که به ارزهای دیجیتال پرداخت می‌شود. این روشی است که سرمایه گذاران می توانند ارز خود را برای افزایش بازده استفاده کنند و یک نوآوری کلیدی در بازار DeFi است. فازمینگ را «غرب وحشی» DeFi نامیده‌اند، و فعالان بازار بهترین استراتژی‌ها را دنبال می‌کنند که آنها را پشت یک محافظ نگه می‌دارند تا سرمایه خود را به سمت معامله‌گران دیگر سوق ندهند و این تکنیک جادویی را از دست ندهند.

خطرات DeFi؟

با وجود این همه امید، فضای مالی غیرمتمرکز همچنان یک بازار نوپا است که هنوز دردسرهای فزاینده‌ای را تجربه می‌کند.

دیفای هنوز به پذیرش گسترده‌ای نرسیده است، و برای اینکه بتواند به این مهم دست یابد، بلاک چین‌ها باید مقیاس‌پذیرتر شوند. زیرساخت بلاک چین در شکل اولیه خود باقی مانده است، که استفاده از آن برای برنامه نویسان و فعالان بازار به طور یکسان دشوار است. هنگام استفاده از برخی پلتفرم‌ها، تراکنش‌ها با سرعت حلزونی پیش می‌روند و این امر تا زمانی که مقیاس‌پذیری بهبود یابد، ادامه خواهد داشت، و این ایده برنامه نویسی اتریوم 2.0 است که به عنوان Eth2 نیز شناخته می‌شود. _Ramp_ روی پلت‌فرم‌های دی‌فای نیز می‌تواند به‌طور دردناکی کند باشد، که تهدیدی برای جلوگیری از پذیرش کاربر است.

دیفای رشد قابل توجهی داشته است. با توجه به نوپایی و نوآوری آن، جزئیات قانونی در مورد DeFi احتمالا هنوز به طور کامل محقق نشده است. دولت‌ها در سرتاسر جهان ممکن است به دنبال تطبیق DeFi در دستورالعمل‌های نظارتی فعلی خود باشند، یا ممکن است قوانین جدید مربوط به این بخش را ایجاد کنند. DeFi و کاربران آن اکنون ممکن است مشمول مقررات خاصی باشند.

از نظر سازگار شدن، مشخص نیست که اوضاع در آینده دقیقا چگونه پیش خواهد رفت. یکی از نتایج بالقوه ممکن است ایجاد جنبه های مالی سنتی در DeFi با حفظ عناصر متمرکز به جای DeFi باشد که به طور کامل جایگزین اهداف اصلی این سیستم مالی شود. با این حال، هر راه حل کاملاً غیر متمرکز ممکن است خارج از جریان اصلی مالی به کار خود ادامه دهد.